Behandeling diabetes
Lokale wondbehandeling
Voor de algemene principes van lokale wondzorg wordt verwezen naar hoofdstuk 5: ‘Wondbehandeling’. In dit hoofdstuk wordt beschreven wat de wetenschappelijke aanbevelingen zijn voor de lokale wondbehandeling van een chronisch ulcus. Hier wordt, afhankelijk van de eigenschappen van de diabetes voetwonde, een meer specifieke aanpak voorgesteld. Voor de keuze in wondbehandeling wordt verwezen naar het wondzorgalgoritme.
Omgaan met infectie
Infectie wordt gezien als een ernstige complicatie bij een diabetes voet. De behandeling hiervan moet prioritair zijn. Infectie wordt voornamelijk gediagnosticeerd door klinische observatie. Het afnemen van een diepe wondcultuur kan de diagnose bevestigen en dit is noodzakelijk voor het antibiogram. Geïnfecteerde diabetes voetwonden mogen nooit occlusief of semi-occlusief worden verzorgd. Wonden zal men dus nooit afsluiten als er tekenen zijn van infectie. Diepe diabetes voetwonden moeten steeds maximaal gedraineerd worden, desnoods door de wonde te vergroten en te behandelen door middel van een wiek. Abcesvorming door het schijnbaar sluiten van de wonde dient steeds te worden vermeden.
- Een majeure bacteriële infectie wordt bij voorkeur aangepakt met een breedspectrum systemisch antibioticum in combinatie met een lokaal antisepticum (12) Bij oppervlakkige infectie volstaat meestal het toedienen van orale antibiotica. Patiënten met een meer uitgebreide infectie en systemische symptomen zoals koorts worden vrijwel steeds gehospitaliseerd en behandeld met intraveneuze antibiotica.
- Wanneer de infectie niet reageert op de therapie, dan kan dit wijzen op gebruik van verkeerde antibiotica, een aanwezig abces of een osteomyelitis. Bij deze diepe infectie kan een chirurgische drainage overwogen worden waarbij necrotisch weefsel en geïnfecteerd bot verwijderd worden (10, 12).
Opmerking: Bij een diabetes voetwonde kan ook ischemie aan de basis liggen (figuur 1). Bij aanwezigheid van zwarte necrose wordt aanbevolen de vasculaire situatie onmiddellijk te beoordelen en te corrigeren vooraleer de necrose te debrideren.
Figuur 1: ischemische wonde
Mogelijke bijkomende specifieke wondbehandelingen
Negatieve druktherapie
Het gebruik van negatieve druktherapie kan worden overwogen als tweedelijnstherapie bij een diep ulcus. Het kan ook worden gebruikt na een mineure amputatie of debridement om de wondgenezing te bevorderen..
Opmerking: negatieve druktherapie is niet aan te raden bij necrotische wonden, bij blootliggende pezen of botstructuren, en/of bij patiënten met onbehandelde coagulopathie, niet behandelde osteomyelitis en/of bij een lokale of systemische infectie.
Andere bijkomende wondbehandelingen die in 2de tijd aangeraden kunnen worden in de behandeling van een diabetisch voetulcus zijn:
- skin grafts
- bioengineered skin equivalents
- acellular matrices
- stam cel therapie (5, 6)
Bij de genezing van een actief neuropathisch ulcus neemt het reduceren van druk op de plaats van het ulcus een belangrijke plaats in. De total contact cast is hier de gouden standaard. Daarnaast kunnen de afneembare cast walkers, de instant total contact cast, de scotchcast laars en de halve schoen of loopschoen gebruikt worden. Het drukreducerend vermogen van steunzolen, orthesen en (semi-) orthopedische schoenen is te laag voor de behandeling van een actief ulcus. Deze kunnen wel als preventieve maatregelen (voor recidieven) gebruikt worden.