Biofilm

Een biofilm bestaat uit geaggregeerde micro-organismen (verschillende soorten bacteriën en schimmels). Biofilms zijn alomtegenwoordig bij een chronische wonde. Ondanks hun uitgesproken aanwezigheid, bestaat er nog veel onduidelijkheid over hun ontwikkeling en impact op de wonde.

 

Micro-organismen die aggregeren tot een biofilm vertonen een lagere gevoeligheid ten opzichte van antiseptica, antibiotica en de persoonlijke afweermechanismen. Dit noemt men tolerantie. De ontwikkeling van actieve mechanismen (bv. efflux pompen) die de werking van het antimicrobieel middel verhinderen zonder impact op de celdeling en microbiële groei, noemt men resistentie (Probst et al., 2022).

 

Biofilms in wonden worden geassocieerd met een vertraagde of zelfs stagnerende wondheling en met tekenen van chronische inflammatie. Om de wondheling weer op gang te brengen, moet een biofilm gedestabiliseerd of liefst volledig verwijderd worden.

Vroeger werd een biofilm soms omschreven als een slijmerige film die op het wondbed ligt, maar die visie is volledig verlaten. Een biofilm is niet zichtbaar met het blote oog! Men mag ervan uitgaan dat wonden die tekenen van chronische inflammatie vertonen en waarbij er sprake is van een moeilijke wondheling ondanks goede wondzorg, een biofilm bevatten (Murphy, 2020).

 

De doelstelling van de behandeling houdt steeds in dat men door reiniging en debridement de micro-organismen van het wondbed verwijdert en vervolgens een wondmilieu creëert dat de ontwikkeling van een biofilm voorkomt of minstens vertraagt (Schultz et al., 2017).

Figuur 5 Biofilm